Drewno to wspaniały surowiec, którego szereg zastosowań sprawia, że po dziś dzień jest jednym z najpopularniejszych materiałów konstrukcyjnych. Używa się go zarówno do produkcji dziecięcych zabawek, mebli, jak i całych elementów szkieletowych naszych domów. Niektóre jego ekskluzywne rodzaje są też symbolem luksusu i dlatego też akcentuje się nimi wnętrza najdroższych samochodów. Drewno jest też materiałem relatywnie łatwym w obróbce, dlatego wielu ludzi szukających odskoczni od korporacyjnego zgiełku rozpoczyna swoją przygodę ze stolarstwem w domowym zaciszu.
Podstawowe zasady obróbki drewna
Drewno jest materiałem, który wymaga znacznej obróbki. Nawet wstępnie heblowane deski, które kupujemy w lokalnym składzie budowlanym lub tartaku, powinny zostać ponownie oszlifowane, by zapobiec wbijaniu się drzazg w skórę, umożliwić lepsze sklejenie oraz uwydatnić ich naturalne piękno. Zanim jednak zabierzemy się za pracę z tym materiałem, to powinniśmy wydzielić i dokładnie zabezpieczyć naszą powierzchnię roboczą. O ile wstępne zgrubne szlifowanie drewna produkuje skrawki o dość dużych rozmiarach, to przystąpienie do dalszej jego obróbki będzie owocowało odpadkami w postaci bardzo drobnego pyłu, który potrafi przedostać się nawet przez najmniejsze szczeliny.
Dlatego też warto przeznaczyć całkowicie oddzielne pomieszczenie na warsztat, a jeśli jest to możliwe, rozważyć pracę na otwartej przestrzeni. Kolejną bardzo ważną kwestią jest odpowiednie przykładanie szlifierki do materiału i nietrzymanie jej zbyt długo w jednym miejscu, gdyż grozi do nadpaleniem drewna i pozostawieniem brzydkich i trudnych do usunięcia śladów.
Konieczne jest też odpowiednie zadbanie o nasze bezpieczeństwo. Drewno powinno być przymocowane do powierzchni roboczej za pomocą ścisków stolarskich lub ściśnięte imadłem, a my powinniśmy zawsze zakładać okulary ochronne, maskę przeciwpyłową oraz rękawice robocze. Pracując w zamkniętym warsztacie, należy także zadbać o odpowiednie odprowadzanie pyłów. Wiele elektronarzędzi oferuje specjalne odciągi, które podłącza się do odkurzacza przemysłowego lub dedykowanych majsterkowiczom systemów wentylacyjnych.
Jak szlifować drewno w przydomowym warsztacie?
Rodzaj narzędzia i technikę obróbki musimy dopasować do początkowego stanu drewna oraz oczekiwanego rezultatu końcowego. W przypadku wstępnej, zgrubnej obróbki przyda nam się strug stolarski lub szlifierka kątowa z gruboziarnistą tarczą listkową albo tarnik. Do bardziej precyzyjnych prac polecane są narzędzia ręczne takie jak ośniki, tarniki lub ręczne heble. Jeśli naszym zamiarem jest końcowe wygładzenie drewna, to powinniśmy sięgnąć po szlifierki taśmowe, mimośrodowe lub oscylacyjne z papierem drobnoziarnistym o gradacji większej niż 140 jednostek. Docisk narzędzia do powierzchni powinien być równomiernie rozłożony na całej jego powierzchni.
Starajmy się unikać trzymania narzędzia pod kątem, gdyż doprowadzi to do powstania trudnych do usunięcia rowków i znacznie przyśpieszy zużycie samego elementu ściernego. Podczas pracy powinniśmy jak najczęściej czyścić powierzchnię, co ułatwi nam ocenę postępu pracy. Dodatkowo niesprzątnięte zeszlifowane opiłki drewna w niekontrolowany sposób mogą rysować obrabianą powierzchnię, psując efekty naszej ciężkiej pracy.
Różnorodne rodzaje szlifierek i ich szerokie spektrum zastosowań
Gdy tylko wejdziemy na stronę dowolnego sklepu internetowego z elektronarzędziami i otworzymy kartę szlifierek, to naszym oczom ukaże się całą masa podkategorii. Jaką zatem szlifierkę do drewna powinniśmy wybrać? Tak naprawdę każdy rodzaj ma swoje wady oraz zalety i jeśli tylko możemy sobie na to pozwolić, to mieć każdy typ.
Niestety na ogół nasz budżet jest ograniczony i dlatego też szukamy możliwie jak najbardziej uniwersalnego urządzenia. Warto wtedy rozważyć zakup szlifierki oscylacyjnej. Umożliwia ona wszechstronną pracę, pozwalając zarówno wstępnie obrabiać duże powierzchnie, jak i wykonywać precyzyjne prace w trudno dostępnych miejscach. Dodatkowo fabrycznie posiada ona zbiornik (lub złącze) pozwalające odsysać pył i śmieci powstające podczas pracy.
Szlifierki kątowe – przydatne do wstępnej obróbki drewna
Szlifierki kątowe to wspaniałe urządzenia pozwalające szlifować, ciąć, a nawet polerować wiele różnych materiałów. Mnogość tarcz i końcówek roboczych dostępnych do tego urządzenia potrafi zawrócić w głowie. Kątówka na ogół kojarzy się z pracą przy metalu lub glazurze, lecz znajdzie też wiele zastosowań w stolarstwie. Dzięki niej bardzo łatwo i szybko wstępnie przygotujemy drewno, zdzierając duże fragmenty powierzchni. Stosując specjalny tarnik, łatwo będziemy mogli okorować drewno lub nawet pociąć je na drobne kawałki. Kolejnym nieodłącznym akcesorium do obróbki drewna jest tarcza lamelkowa, zwana także tarczą listkową.
Jej głównym zadaniem również jest wstępna obróbka drewna, ale jest precyzyjniejsza niż tarnik i łatwiej się nią manewruje, ponieważ lepiej dopasowuje się do powierzchni, na której pracujemy. Ostatnim przydatnym akcesorium jest adapter na gwint M 14 z rzepem, do którego przyczepimy okrągłe listki papieru ściernego pozwalające na wygładzenie materiału w zadowalającym stopniu. Jeśli mamy wprawę w precyzyjnym operowaniu kątówką, to takiego adapteru możemy używać nawet jako narzędzia do końcowego wykończenia deski przed malowaniem jej lakierem lub bejcą.
Szlifierki oscylacyjne – narzędzie uniwersalne i jednocześnie niezwykle precyzyjne
Szlifierki oscylacyjne zwane są potocznie żelazkami (od kształtu stopy narzędzia). Idealnie nadają się do przygotowania drewna do malowania lub zdzierania już położonego lakieru. Bardzo przydają się przy renowacji starych mebli, a stopa o charakterystycznym kształcie pozwala szlifować trudnodostępne miejsca w narożnikach.
Urządzenie to bardzo dokładnie wygładza powierzchnie, pozostawiając ją niezwykle gładką. Praca nim jest wyjątkowo intuicyjna, dlatego też trudno szlifierką oscylacyjną zniszczyć obrabiany materiał. Wyższe modele szlifierek renomowanych producentów pozwalają na zmianę kształtu stopy na inny, co jeszcze bardziej zwiększa uniwersalność samego urządzenia.
Szlifierki mimośrodowe – idealne do dokładnego wygładzania powierzchni
Szlifierka mimośrodowa to urządzenie w działaniu bardzo podobne do szlifierki oscylacyjnej. Jedyną różnicą jest to, że w przypadku tej pierwszej głowica z papierem ściernym wykonuje ruch mimośrodowy, czyli obraca się wokół własnej osi, jednocześnie wychylając się we wszystkie strony, podczas gdy żelazko tylko i wyłącznie wibruje na boki.
Szlifierka mimośrodowa znajduje zastosowanie przy obrabianiu dużych powierzchni, które są pozbawione rogów. Świetnie sprawdza się też w przypadku wklęsłych lub wypukłych powierzchni, ponieważ jej elastyczna tarcza dobrze się do nich dopasowuje. Kolejną zaletą jest możliwość dokupienia specjalnego akcesorium do polerowania lakieru, dzięki czemu będzie można nią odnowić karoserię naszego samochodu (w tym celu musimy koniecznie kupić szlifierkę z funkcją regulacji prędkości obrotowej).
Szlifierki taśmowe – pomocne przy obrabianiu dużych i płaskich powierzchni.
Jest to specyficzny rodzaj szlifierki, na którą zakłada się papier ścierny, a zasada jej działania jest podobna do podajnika taśmowego w supermarkecie. Obróbka materiału przebiega za pomocą ciągłego przewijania się taśmy szlifierskiej na rolkach urządzenia. Znajduje ona swoje zastosowanie podczas obróbki dużych i płaskich powierzchni, dlatego jest często używana przez specjalistów do odnawiania paneli i desek podłogowych.
Główną wadą szlifierki taśmowej jest to, że szlifowanie nią narożników jest praktycznie niemożliwe ze względu na specyficzną konstrukcję rolek. Dodatkowo podczas operowania nią trzeba być szczególnie skoncentrowanym, ponieważ jej operator jest ciągle narażony na kontakt z szybko obracającym się papierem ściernym.