Bezsprzecznie niezbędnym i podstawowym narzędziem każdego hydraulika jest klucz do rur. Jest to jednak termin bardzo ogólny, gdyż poszczególne zadania, jakie wykonuje hydraulik w ramach swoich kompetencji, wymagają indywidualnego doboru narzędzi, w tym kluczy. Dlatego sprawdzamy, jaki klucz do rur, a w zasadzie, jakie klucze hydrauliczne są obowiązkowym wyposażeniem torby czy skrzynki narzędziowej hydraulika.
Na co zwrócić uwagę, wybierając hydrauliczne klucze do rur?
Narzędzia hydrauliczne to nie tylko klucze do rur, aczkolwiek są one absolutną podstawą w pracy hydraulika. Dzięki nim zyskuje ona na efektywności i komforcie. Co nie jest bez znaczenia, korzystanie z właściwych kluczy przyspiesza też tempo pracy.
O innych narzędziach hydraulicznych napiszemy w dalszej części artykułu. Teraz skupimy się na kluczach, które obowiązkowo na swoim wyposażeniu muszą mieć profesjonalne firmy zajmujące się pracami w obszarze instalacji wodnych i sanitarnych. Majsterkowicze-amatorzy wykonujący prace hydrauliczne na swój własny rachunek nie muszą mieć w warsztacie wszystkich tego typu narzędzi, ale warto zaopatrzyć się przynajmniej w podstawowe klucze.
Profesjonalni hydraulicy korzystają nawet z kilkunastu różnych typów takich narzędzi, z których większość to nastawne klucze do rur z regulowanymi szczękami sterowanymi pokrętłem, rękojeścią lub śrubą. Oprócz tego ważny jest materiał wykonania (najlepiej stal hartowana), który gwarantuje wysoką jakość i odpowiedni moment obrotowy. Tylko zastosowanie właściwego klucza pokrytego rowkami lub ząbkami pozwala na wykonanie sprawnego i trwałego połączenia.
Jaki klucz do rur wybrać?
Jak zauważyliśmy wyżej, hydraulicy mogą przebierać w kluczach umożliwiających wykonanie solidnego połączenia w określonych warunkach. Rozróżnia się m.in. klucz do rur typu żaba, szwedzki, typu s, stillson, sześciokątny, pe, taśmowy, łańcuchowy, samozaciskowy, dźwignicowy czy hakowy.
- Klucz do rur typu żaba – standardowy, uniwersalny i stosunkowo tani klucz hydrauliczny, który sprawdzi się podczas standardowych prac w tym obszarze. Stalowe szczęki zwykle łączy specjalna śruba będąca też elementem regulującym rozstaw. Regulacja odbywa się w sposób skokowy, a jako że rękojeści (najlepiej powleczone tworzywem sztucznym) są ze sobą skrzyżowane, klucz ten funkcjonuje na zasadzie dźwigni dwustronnej.
- Szwedzki klucz do rur – z ramionami ułożonymi w sposób równoległy, dlatego jego działanie opiera się na zasadzie dźwigni prostej. Rozstaw między delikatnie wygiętymi szczękami regulowany jest w sposób płynny za pomocą nakrętki znajdującej się na jednym z ramion. Klucz szwedzki dla hydraulika powinien mieć szczęki ząbkowane lub rowkowane.
- Klucz do rur typu "s" – tzw. szczupak. Jak wskazuje nazwa, szczęki klucza są ułożone w kształt litery "s". Zalecany do rur o niewielkiej średnicy.
- Samozaciskowy klucz do rur – idealny do pracy w ciasnych i trudno dostępnych miejscach, zalecany też w obsłudze zaworów. Dzięki sprężynie absorbującej można go obsługiwać jedną ręką. Regulacja jest możliwa dzięki nakrętce i podziałce, które są zintegrowane ze szczękami.
- Sześciokątny klucz do rur – narzędzie z końcówką w kształcie sześciokąta, co wzmacnia uchwyt dzięki naciskowi na rurę w kilku miejscach. Jako że nie jest to duży klucz do rur, a wręcz przeciwnie – szczęki klucza sześciokątnego mają niewielkie rozwarcie, nadaje się on do obsługi nakrętek i rur o bardzo małych średnicach.
- Klucz do rur typu pe – narzędzie stosowane przy polipropylenowych złączkach ciśnieniowych służących do łączenia rur.
- Łańcuchowy klucz do rur – klucz ze specjalnym łańcuchem o długości do 40 cm, przeznaczony do odkręcania i zakręcania zwłaszcza ciężkich i zablokowanych rur. Uchwyt za pomocą łańcucha jest bardzo stabilny.
- Taśmowy klucz do rur – z taśmą nylonową zabezpieczoną powłoką poliuretanową w miejscu łańcucha. Stosuje się go przy pracy z rurami polerowanymi, które przy użyciu innych narzędzi łatwo uszkodzić i porysować.
- Dźwignicowy klucz do rur – z jedną rękojeścią i szczękami sterowanymi za pomocą wbudowanego pokrętła. Zalecany przy odkręcaniu zablokowanych, zapieczonych i zardzewiałych rur.
- Hakowy klucz do rur – narzędzie, w którym jedna ze szczęk jest wydłużona i zakrzywiona, przez co przypomina hak. Klucz zalecany do pracy z rurami uszkodzonymi.
Klucz do rur i co jeszcze? Inne narzędzia w pracy hydraulika
Klucze do rur to bezsprzecznie podstawowe i niezbędne narzędzia wykorzystywane w pracy hydraulika. Jednak obok nich kompleksowa obsługa instalacji wymaga zastosowania innych narzędzi. Poza kluczami do rur hydraulik na swoim wyposażeniu powinien mieć specjalistyczne narzędzia z przeznaczeniem w pracy z instalacjami (m.in. obcinak, gratownik, szczypce do pomp wodnych, sprężynę hydrauliczną czy imadło do rur).
- Obcinak do rur – narzędzie do cięcia różnego rodzaju rur (m.in. miedzianych, mosiężnych, aluminiowych, cienkościennych). Solidny obcinak powinien mieć korpus wykonany ze stopu aluminium z antypoślizgową powierzchnią. Najlepszym wyborem będzie obcinak krążkowy z niewielkim kątem obrotu, obowiązkowo z możliwością wymiany rolek i noża krążkowego.
- Gratownik do rur – służy wyrównywaniu krawędzi rur, eliminując wewnętrzne i zewnętrzne zadziory. Dobry gratownik ma ostrze wykonane ze specjalnej stali narzędziowej zatopionej i utwardzonej w kąpieli olejowej.
- Imadło do rur – absolutnie niezbędne narzędzie podczas pracy z rurami. Imadło dla hydraulika powinno być zamontowane na przenośnym trójnogu. Trwałe imadła mają kute szczęki wykonane ze stali węglowej zabezpieczone przed korozją oraz obudowę ze specjalnego stopu.
- Szczypce do pomp wodnych – optymalnie, kiedy szczypce można obsługiwać jedną ręką, co pozwala na pracę z tym narzędziem w trudno dostępnych miejscach. Najlepsze są szczypce kute i utwardzone, dodatkowo z wysokowytrzymałą i ergonomiczną rękojeścią. Szczęki narzędzia powinny być ząbkowane i pozwalać na dużą regulację (np. w 10 pozycjach).
- Sprężyna hydrauliczna – obowiązkowe narzędzie mechaniczne do usuwania zatorów w rurach kanalizacyjnych. Na jednym końcu sprężyny jest ostra końcówka, na drugim – korba do kręcenia.
Podsumowując, klucze do rur są bardzo różne. O ile majsterkowicz nie ma obowiązku posiadania kluczy hydraulicznych każdego rodzaju, o tyle profesjonalny hydraulik powinien mieć je na swoim wyposażeniu. Dzięki temu praca w obszarze wykonania i naprawy instalacji hydraulicznych jest efektywniejsza, szybsza i zyskuje na komforcie.